Zakażenie Helicobacter pylori jako jeden z czynników wywołujących alergię

Okres jesionno-zimowy to czas, kiedy szczególnie daje się we znaki choroba wrzodowa osobom na nią cierpiącym. Wrzody to ograniczone ubytki w błonie śluzowej żołądka i dwunastnicy, którym towarzyszy stan zapalny. Do ich powstawania prowadzi zachwianie równowagi pomiędzy czynnikami ochronnymi, takimi jak: prawidłowo ukrwiona i pokryta śluzem błona śluzowa, i drażniącymi np. kwas solny. Jedną z przyczyn jest zakażenie Helicobacter pylori.

Zakażenie Helicobacter pylori – wiadomości ogólne

Główną przyczyną występowania wrzodów jest bakteria Helicobacter pylori (H. pylori), która dzięki swoim wyjątkowym cechom potrafi przetrwać i funkcjonować w bardzo niekorzystnych warunkach, które panują w żołądku.

3 podstawowe właściwości bakterii Helicobacter pylori:

• wytwarzanie wysokich stężeń ureazy (ureaza to enzym, który rozkłada mocznik do amoniaku i dwutlenku węgla, dzięki czemu wokół bakterii tworzy się coś w rodzaju jonowej chmury zobojętniającej kwas solny występujący w żołądku)
• duża ruchliwość i to nie tylko w środowisku płynnym, ale także w gęstym śluzie wytwarzanym przez komórki błony śluzowej żołądka
• przywieranie oraz przyleganie do komórek nabłonkowych żołądka.

Do zakażenia tą bakterią dochodzi na drodze pokarmowej. Większość osób zaraża się w dzieciństwie. Wzrost częstości zakażenia postępuje z wiekiem do 50-60 lat, kiedy zachorowalność osiąga stały poziom. Można być także nosicielem i nie chorować.

Zakażenie Helicobacter pylori a alergie pokarmowe

Helicobacter pylori jest jednym z najczęstszych czynników chorobotwórczych w populacji ludzkiej. Posiada cechy antygenu (antygen to substancja, która ma zdolność inicjacji reakcji odpornościowej skierowanej przeciwko sobie), a zasiedlenie przez nią nabłonka żołądka powoduje aktywowanie miejscowej i uogólnionej reakcji odpornościowej. Kolonizacja tą bakterią ma wpływ na zaburzenia motoryki przewodu pokarmowego, a przy przewlekłym zakażeniu prowadzi do nieodwracalnych zmian w nabłonku, czego następstwem jest wzrost przepuszczalności błony śluzowej. Większa przepuszczalność błony śluzowej umożliwia wzmożone przenikanie alergenów pokarmowych do krwiobiegu, co może sprzyjać alergicznym odpowiedziom na pokarm. Ponadto uszkodzenia błony śluzowej oraz zaburzony proces trawienia również mogą, u nadwrażliwego przewodu pokarmowego, wywołać reakcję alergiczną, ponieważ stwarza to warunki do dłuższego kontaktu uczulającego pokarmu z błoną śluzową żołądka.

Choć na wiele pytań odnośnie tego zagadnienia nie ma jeszcze jednoznacznych odpowiedzi, to jednak wyniki wielu badań wskazują na powiązanie pomiędzy zakażeniem Helicobacter pylori a alergią.

Występowanie zmian histologicznych błony śluzowej trzonu żołądka w grupie chorych z alergią pokarmową zakażonych i niezakażonych*

Dla wyjaśnienia metaplazja to pojawienie się komórek o odmiennych czynnościach oraz kształcie i budowie od komórek pierwotnych. Dotyczy tkanki nabłonkowej oraz łącznej i jest wynikiem odpowiedzi przystosowawczej na przewlekły kontakt z czynnikiem drażniącym, patogenem (czynnik wywołujący chorobę) lub czynnikiem rakotwórczym.

Zakażenia Helicobacter pylori a dieta

Przy zakażeniach Helicobacter pylori, oprócz wdrożenia leczenia farmakologicznego, ważne jest także to co, kiedy i w jaki sposób jemy. Odpowiednia dieta powinna wspomagać leczenie oraz przyspieszać regenerację błony śluzowej przewodu pokarmowego przez zmniejszanie wydzielania drażniącego kwasu solnego.

• Należy regularnie spożywać posiłki w odstępach 3 godzinnych, tak by nie dopuszczać do uczucia głodu, ponieważ wtedy żołądek produkuje zwiększone ilości kwasów żołądkowych.
• Nie można również się przejadać, ponieważ wtedy także dochodzi do nadprodukcji kwasu solnego.
• Powinno się spożywać od 4 do 6 niewielkich posiłków dziennie, żeby nie obciążać żołądka. Pierwszy posiłek należy spożyć krótko po przebudzenia, natomiast ostatni najpóźniej na 2-3 godziny przed pójściem spać.
• Wskazane jest, aby posiłki były gotowane w wodzie, na parze lub duszone oraz rozdrobnione.
• Należy unikać smażonych oraz pieczonych w foli potraw.
• Jedzenie spożywać należy powoli, dokładnie przeżuwając.
• Sposób przyjmowania płynów również nie jest bez znaczenia. Należy wypijać 2-3l płynów dziennie, najlepiej między posiłkami. Nie jest wskazane popijanie w trakcie posiłku, pól godziny przed oraz godzinę po jedzeniu. Napoje powinny mieć umiarkowaną temperaturę.

Zakażenia Helicobacter pylori należą do bardzo częstych. Zdarzają się przypadki, że po jej usunięciu z organizmu ustępują także dolegliwości alergiczne. Zatem eliminacja zakażenia omawianą bakterią może mieć duży wpływ na terapię schorzeń alergicznych.

Paulina Kubiak

*Źródło: Bogdan Romański, Zbigniew Bartuzi, Alergia i nitolerancja pokarmów, str. 550.